Kathedraal of bazaar?

(deze bijdrage dateert van 23/1/2006, maar hier toch nog 's herhaald...)

Met de nieuwe leerplatforms krijgen scholen er alweer een softwareomgeving erbij.

Maar nauwelijks is zo'n Smartschool, Dokeos, Claroline, Studyplanet, Blackboard of WebCT-platform geïnstalleerd, of de eerstvolgende uitdagingen doemen al op, zoals:

• waar halen we content voor onze leerplatforms? (deze vraag wordt hier niet behandeld)
• hoe koppelen we die leerplatforms aan de schooladministratie, en aan andere management- en administratiesoftware? (dat is wat ons hier bezighoudt)

De oplossing?

Voor de oplossing bestaan er grofweg 2 pistes:

1. de kathedraaloplossing
2. de bazaaroplossing

Kathedraal

Kathedraalbouwers zijn de grote scholencentra met plenty middelen: ze willen al in de eerste fase het leerplatform integreren in de schooladministratie (lees: leerlingen/cursisteninschrijvingen, ...). Praat je met ICT'ers uit die grotere scholen(gemeenschappen), dan hebben ze het losjes over het automatisch aanmelden van leerlingen/cursisten op het leerplatform na inschrijving in de school, enz. De nog meer gesofistikeerde toepassingen/scholen hebben ook aanwezigheidslijsten on-line (geïntegreerd met de schooladministratie), en zelfs leerlingenvolgsystemen/portfolio's, lokaalbezettingen, attestencontrole, agendaplanning, fietsvergoedingen... you name it.

Vraag je dan hoe die centra daartoe zijn gekomen, dan krijg je steevast succesverhalen over fulltime-medewerkers in ICT, SQL- en php/asp-specialisten die volop de middelen krijgen om de verschillende applicaties te koppelen. Want wij zijn toch een groot centrum, nietwaar mijnheer, met ongelooflijk geniale ICT-ers, en de schaalvergroting stelt ons in staat om... juist, mijnheer begrijpt het. En mijnheer ziet nu ook in waarom het geen zin heeft zich nog langer te verzetten tegen een megafusie.

Als kleiner scholencentrum sta je daar inderdaad met afgunst naar te kijken, wegens onbereikbaar. Maar wacht 'ns even: zijn die Goliaths dan wel zo onkwetsbaar? Hebben ze misschien lemen voeten? Volgens mij wel.

Bazaar

De kracht van de bazaaroplossing, het andere concept, vertrekt vanuit de zwakheid van zijn tegenpool. Een kathedraaloplossing leidt namelijk tot monsterpakketten, die maar traag evolueren, achter lopen op de feiten en niet up-to-date zijn. Een stoute uitspraak? Die grote centra staan nu toch kilometers vooruit? Het antwoord: dat is niet het gevolg van hun kathedraalconcept, maar wel van het feit dat de bazaar nog niet van de grond is gekomen.

Traag ontwikkelen, achter lopen op de feiten en niet up-to-date...

...zelfs die fulltime informatici in "grote" centra zijn toch maar met z'n 3 of 4 (of 6 of 8 of 20) maar dat is peanuts in vergelijking met de ontwikkelcapaciteit van grote en zelfs kleinere open source-projecten op het internet, die per definitie recruteren over de hele wereld - een "kleine" open source community op het internet bestaat al gauw uit enkele 10-tallen enthousiaste medewerkers, en daar kan zelfs een "mastodont" als een universiteit niet tegenop. De communities van grote projecten als Apache, OpenOffice en PHP tellen honderden medewerkers. Het gevolg is dat zelfs middelgrote open source projecten sneller en beter evolueren dan gesloten ad-hoc-pakketten, en dus dat de kathedraaloplossing altijd minstens een half jaar achterloopt op de projectontwikkelingen op het internet.

Tja, maar die kathedraaloplossingen zijn tenminste geïntegreerd... ...OK, maar die integratie kan je waarschijnlijk ook bereiken (en dan zonder de nadelen van de kathedraal) door te proberen die pakketten en modules los van elkaar te gebruiken, en ze dan slim koppelen op een lager niveau, bijvoorbeeld op het niveau van de tabellen met gebruikers, eventueel met een gemeenschappelijke login-module.

En nog een voordeel van de bazaar Bovendien heeft die integratie van de kathedraaloplossing nog een ander, meer pedagogisch nadeel ten opzichte van de bazaar: gebruikers van kathedralen raken de kluts kwijt als ze de kathedraal verlaten, terwijl gebruikers van meer gevarieerde omgevingen veel beter gewapend zijn tegen de variatie... van het werkelijke leven (lees: op het internet, maar ook daarbuiten). Of met andere woorden: kathedraaloplossingen zijn vooral ideaal voor bisschoppen, priesters en diakens, niet voor de gewone gelovigen.

Schema's

Schema 1: informatie-eilanden

Dit is de huidige situatie in de meeste kleinere scholen / centra: er bestaat een administratief pakket, naast een los leerplatform en mogelijk enkele losse andere modules.

Schema 2: monsterapplicatie

Dit is de voorgestelde "kathedraaloplossing": een oorspronkelijk administratief pakket (of een oorspronkelijk leerplatform) groeit als een gezwel, en probeert alles te doen voor iedereen, tegen meerprijs natuurlijk (licenties of lonen). Maar alles voor iedereen, dat lukt niet best, en de kwaliteit van de modules is een open vraag: de kernmodule is vaak uitstekend, de andere zijn dat veel minder.

Schema 3: mini-database

Dit zou een toekomstmodel kunnen zijn voor kleinere centra: naast een kwalitatief goed administratief pakket, kiest men als losse modules telkens de best mogelijke op het internet (open source). Dan wordt getracht via een slimme centrale database de modules te koppelen.

Losse nota's & voorbeelden

• "kathedraal en bazaar": dit is de bekende oorspronkelijke open source metafoor van Eric Raymond, zie labor-liber met verwijzingen

---

koppeling met eigen database

• centrale loginpagina, verbonden met onze database,
• bij inloggen wordt een cookie geschreven (vervalt 3 uur)
• vanuit loginpagina doorklikken naar gewenste site,
• daar extra module (of aanpassing van het loginscript) die cookie bekijkt en dan toegang geeft
• zorgen dat het wachtwoord niet binnen de toepassing wordt aangemaakt, de gebruiker krijgt het 'versleutelde' wachtwoord dat verzonder wordt, niet te zien